„About poetry and poets”. Ignacy Krasicki between the Ancients and the Moderns

Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej: Instytut Filologii PolskiejRozprawa jest próbą monograficznego opracowania dzieła Ignacego Krasickiego zatytułowanego O rymotwórstwie i rymotwórcach, które zostało wydane w 1803 roku. Na kwestie poruszone w pracy składają się zarówno problemy tekstologiczne, genetyczne i gatunkowe, jak i badawczy ogląd zawartości myślowej dzieła, które sytuuje się w panoramie przeobrażeń świadomościowych w XVIII wieku owocujących ostatecznym kryzysem Wielkiej Teorii klasycznego piękna i autonomizacją estetyki (relatywistycznej i subiektywistycznej w istocie). Właściwym układem odniesienia dla zagadnień poruszanych w środkowych rozdziałach pracy wydał się spór starożytników z nowożytnikami. Stał się on pryzmatem, który pozwolił obserwować szerokie spektrum problemów, a jednocześnie zorganizować analityczną refleksję nad – odzwierciedlającymi się w dziele Krasickiego – przemianami stylu myślenia o literaturze, sztuce i estetyce. Z drugiej strony omawiane kwestie porządkowane i motywowane były relacjami wewnątrztekstowymi dzieła. Wyodrębnienie czterech funkcji instancji nadawczej oraz ich analiza pozwoliły skonstatować, iż w dziele O rymotwórstwie i rymotwórcach najważniejszą rolę pełnią dwie z nich: teoretyk oraz krytyk literatury. Przyjęta podwójna perspektywa oglądu dzieła miała na celu sprawdzenie, jakim klasykiem był Krasicki w kontekście przemian o szerszym znaczeniu w perspektywie wykraczającej poza jego epokę – pozwalającej sytuować się nawet wobec pytań o narodziny nowoczesnościThe thesis covers the topic of the Polish literary theory as well as the Polish literary criticism in the 2nd half of the 18th century. The aim of the present study is to take a new look at the famous Querelle that the Moderns had with the Ancients, analysing and comparing ancient and modern philosophers or writer and also taking into consideration the works of Ignacy Krasicki. The first part of the thesis is a concise outline of the most relevant works which contributed to the development of what we nowadays refer to the late literary achievement of Ignacy Krasicki – the treatise O rymotwórstwie i rymotwórcach (About poetry and poets) which was published in 1803 by the other prominent figure of Polish Enlightenment – Franciszek Ksawery Dmochowski. One of the major problems touched upon in the thesis is the Krasicki’s theory of poetry. Then the thesis discusses the genesis of poetry and the first poems in vernacular languages in different countries. The thesis also analyses the problem of the aesthetical category of taste which became one of the principal literary concerns of the eighteenth century all over the Europe. . It was also essential to demonstrate Krasicki’s discussion of such aesthetic categories of those times as originality, genius, and talent, imitation of nature or imitation of Ancient